Op zaterdagavond 12 december 2026 voeren we in de Noorderkerk in Enschede
samen met het Projectorkest Twente de Messiah van Händel uit. Projectleden zijn van harte welkom. We starten met dit prachtig oratorium omstreeks december 2025.
Georg Friedrich Händel (1685 – 1759)
Händel schreef veel muziek-dramatische werken: 42 opera’s, 29 oratoria, meer dan 120 cantates, trio’s en duetten. Dat komt overeen met ongeveer 2000 aria’s. Verder Engelse, Duitse, Italiaanse en Latijnse kerkmuziek, serenades en odes. Onder zijn instrumentale werken vallen de orgelconcerten, concerti grossi, ouvertures en kamermuziek zoals fluit-, hobo- en vioolsonates en werken voor klavecimbel en orgel.
Samen met Johann Sebastian Bach, die in hetzelfde jaar (1685) werd geboren, wordt Händel als een van de grootste componisten van zijn tijd gezien. Händel componeerde in totaal meer dan 610 werken, waarvan vele nog steeds worden uitgevoerd.
Messiah
De tekst voor Messiah[8] werd door Charles Jennens geschreven: een groot aantal losse, korte teksten uit het Oude en het Nieuwe Testament. Daarmee verschilt het werk van dat wat doorgaans een oratorium wordt genoemd: een afgeronde Bijbelse vertelling op muziek gezet, zoals de overige ruim 25 dramatische oratoria die Händel schreef. Het onderwerp van Messiah is de Bijbelse Messias. Het werk is opgesplitst in drie delen:
- de profetieën in het Oude Testament met de verkondiging van de Messias;
- zijn dood, de opstanding en de hemelvaart;
- zijn wederkomst en heerschappij.
Händel had slechts 24 dagen nodig om het werk te componeren: van 22 augustus tot 14 september 1741. Al in november van dat jaar reisde hij naar Dublin. De eerste uitvoering was pas op 13 april 1742, als benefietconcert, na een extreem strenge winter. Het stuk was een groot succes; dames werd verzocht niet in hoepelrok[9] te komen om meer kaarten te kunnen verkopen. De opbrengst ging naar een aantal goede doelen, gelijkelijk verdeeld. Een jaar later werd Messiah ook in Covent Garden in Londen uitgevoerd. Nog voor de uitvoering ontstond een discussie of het stuk wel in een theater behoorde te worden opgevoerd.
Behalve de eerste versie uit 1742 bestaan er ook bewerkingen uit het jaar 1743, 1745/1749, 1750 en 1754.
Er is geen definitieve versie van Messiah; een aanzienlijk aantal onderdelen, met name de aria’s, is overgeleverd in verschillende versies, die teruggaan tot Händels tijd.[10] De reden waarom Händel zo veel versies schreef ligt in de werkwijze van Händel: hij veranderde vaak tijdens repetities en na uitvoeringen. Daarnaast waren de wisselende solisten – en hun capaciteiten – reden om delen te wijzigen. De laatste versie is daarmee ook niet noodzakelijkerwijs de versie die Händel als definitief beschouwde – mogelijk hadden eerdere versies de voorkeur maar waren latere wijzigingen een noodzaak.
Er bestaan vijf versies, waaronder de autograaf in de Royal Collection, in de British Library.[11] Daarnaast zijn er nog zeker acht andere kopieën die uit de 18e eeuw stammen.